Za kilka dni zaćmienie Słońca. Nie przegap!

W najbliższy piątek 20 marca 2015 roku w godzinach przedpołudniowych można będzie zaobserwować na naszym niebie rzadkie i bardzo ciekawe zjawisko, jakim jest częściowe zaćmienie Słońca. Zjawisko to polega na ustawieniu Ziemi, Księżyca i Słońca w idealnej lub prawie idealnej linii.

Zaćmienie Słońca – 4 stycznia 2011 (fot. Wojciech Głowacz)

Zaćmienie jest tak niezwykłe przede wszystkim ze względu na rozmiar Księżyca widziany z Ziemi, który jest prawie identyczny jak rozmiar Słońca. Przy właściwej konfiguracji orbit i ustawieniu tych ciał niebieskich, Księżyc zakrywa tarczę Słońca niemal idealnie. 20 marca całkowite zaćmienie można będzie oglądać z obszarów podbiegunowych, my natomiast musimy zadowolić się zaćmieniem częściowym, które dla Polski południowej wyniesie około 69%. Całe zjawisko rozpocznie się o godzinie 9:43 z fazą maksymalną o godzinie 10:52. Ostatni kontakt tarczy Księżyca ze Słońcem przypada 12:03 i wtedy zaćmienie dobiegnie końca.

Nasza dzienna gwiazda jest tak jasnym obiektem, że bez zastosowania odpowiednich filtrów nie jesteśmy w stanie jej zobaczyć, a właściwie bez nich nie powinniśmy w ogóle spoglądać w jej stronę, gdyż może to doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku z jego utratą włącznie. Jak więc przygotować się do jej bezpiecznej obserwacji? Popularne metody jak stara dyskietka, płyta CD czy dymione szkło nie są zbyt dobrymi narzędziami obserwacyjnymi. Dopuszczalnym, lecz używanym na własne ryzyko, jest użycie szybki spawalniczej o numerze 13, bądź koc mylarowy (koc termiczny do kupienia w aptece), w zależności od jego grubości lepiej złożyć go do pierwszej obserwacji na pół.

Najbezpieczniej jest jednak kupić filtry słoneczny Baader ND5.0 (nie należy kupować go w niższej wersji). Filtr taki dostaniemy niemal w każdym sklepie astronomicznym czy na portalach aukcyjnych za niewielkie pieniądze. Z takiego filtra możemy przygotować odpowiednie okulary, możemy założyć go na obiektyw aparatu (w zwykłych cyfrówkach należy nałożyć go również na wlot wizjera), lornetkę czy teleskop, pamiętając jednak, aby przestrzegać kilku zasad: filtr nie może być w żadnym stopniu uszkodzony, zakładamy go na obiektyw, a nie na okular (nie możemy zakładać go od strony od której patrzymy), filtr musi przysłaniać całą powierzchnię obiektywu, nie może pozostać nawet najmniejsza szczelina, filtr musi być solidnie zamocowany, aby nie spadł podczas obserwacji.

Kolejne zaćmienie o tak dużej fazie będziemy mieli możliwość zaobserwowania dopiero w 2030 roku, najbliższe w 2021 r. będzie miało fazę zaledwie kilku procent.  Pozostaje nam teraz tylko liczyć na dobrą pogodę, a prognozy są obiecujące.

Wojciech Głowacz
Czarny Dunajec

Zdjęcia archiwum własne, przedstawiają zaćmienie Słońca z 4 stycznia 2011 roku. Zaćmienie to w swoim maksimum wyniosło aż 80%.