I Festiwal Łemkowskiej Autorskiej Twórczości – „Młoda Łemkowyna”

Kto choć raz zetknął się z kulturą łemkowską, na pierwszy rzut oka, choć może bardziej powinnam napisać ucha, na pewno dostrzegł, że Łemkowie to bardzo muzykalny naród. Praktycznie na palcach jednej ręki można byłoby policzyć Łemków, którzy nie są obdarzeni muzycznym talentem.

Julia  Juszczak

Gdyby wziąć przypadkowych 10 Łemków i sprawdzić ich zdolności muzyczne, to zapewne 8 na 10 będzie na czymś grało, a już na pewno śpiewało. Łemkowska kultura opiera się przede wszystkim na folklorze, który w przeciwieństwie do np. naszego polskiego ma się bardzo dobrze. Na łemkowskich imprezach, spotkaniach rodzinnych, festiwalach, zabawach ciągle rozbrzmiewa łemkowska ludowa muzyka i śpiew. Łemkowski folklor jest śpiewany nie tylko przez babcie i dziadków, ale jest przekazywany z pokolenia na pokolenie i rozbrzmiewa on także w ustach tych najmłodszych.

I choć każdy Łemko jest bardzo przywiązany do tego folkloru w jego czystej postaci, to jednak młodzi ludzie zaczęli się tym folklorem bawić, oczywiście w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Wiele zespołów muzycznych zaczęło właśnie na podstawie folkloru tworzyć nowe aranżacje muzyczne. Pojawiał się folk, ale też mogliśmy często usłyszeć tradycyjną łemkowską muzykę w wersji disco, techno, jazzu, popu i innych. W czasie koncertów ze scen dało się słyszeć coraz to nowsze aranżacje dobrze znanych wszystkim utworów, co pokazało, jak wielką inwencję twórczą mają młodzi Łemkowie.

Ramona i Natalia Boczniewicz

Dlatego też Stowarzyszenie Ruska Bursa wraz z Łemkowskim Radiem internetowym Lem.fm postanowiło wyjść naprzeciw zdolnym młodym ludziom i zmotywować ich do jeszcze większej kreatywności i muzycznego działania w obszarze swojej kultury. W związku z tym powstał pomysł na organizację festiwalu, gdzie zespoły mogłyby zaprezentować własną twórczość.

Pomysłodawcą jest obecny przewodniczący Stowarzyszenia Ruska Bursa Paweł Małecki. Zapytaliśmy twórcę przedsięwzięcia, jaka idea przyświecała mu kiedy zaczęła kiełkować myśl o tego typu imprezie: – Główną ideą festiwalu jest propagowanie nowych treści muzycznych w języku łemkowskim oraz przypominanie, że wiele utworów, jak np. bardzo znana pieśń “Pid oblaczkom”, to nie łemkowski folklor, a współczesna twórczość autorska. Chcemy odczarować przekonanie, że Łemkowie to tylko tańce i ludowe pieśni przy ognisku. Łemkowyna, to ciągle rozwijająca się kultura, w której duża część społeczności nie tylko mówi i myśli, ale również tworzy po łemkowsku. 

Język łemkowski jest językiem żywym, językiem, który cały czas się rozwija i dostosowuje do współczesnych realiów i poprzez ten festiwal organizatorzy chcieliby troszeczkę „dać odpocząć” folklorowi, pozostawić go w jego czystej postaci, a pozwolić, żeby muzyczne wariacje mogły wypłynąć w nowej, świeżej postaci. Nie są tu ważne gatunki muzyczne może być to rap, reggae, disco czy rock, nie ma też wytycznych do tego o czym mają być piosenki, bo tematyka jest dowolna, ważne, czy też najważniejsze jest to, że utwory mają być napisane w języku łemkowskim.

Władysław Sywyj

W ten sposób młodzi będą mogli zobaczyć, że mogą wyrażać siebie współcześnie również w swoim ojczystym języku. Jest to bardzo ważne, gdyż często młodzież wstydzi się mówić po łemkowsku lub mówi bardzo niedbale używając spolonizowanego języka. Takie działania mają uświadomić młodym, że język łemkowski jest na równi z innymi językami narodów świata, że w swoim języku mogą wyrażać siebie, rzeczywistość, współczesne zjawiska społeczne, kulturalne, naukowe itp.

Festiwal będzie odbywał się w dwóch etapach, z tym, że pierwszy z nich miał na celu wyłonić finalistów jacy zaprezentują się szerszej publiczności i odbywał się on za zamkniętymi drzwiami. Chętni wysyłali swoje nagrania do organizatorów, a oni spośród nadesłanych zgłoszeń wyłonili 6 uczestników. Festiwal odbędzie się 21 listopada w Gorlickim Centrum Kultury, a na gorlickiej scenie zaprezentują się następujący wykonawcy:

«7kropka» – łemkowski zespół założony w 2011 roku na Dolnym Śląsku. Oprócz narodowej, tradycyjnej muzyki, zespół wykonuje własne aranżacje utworów łemkowskich, słowackich czy ukraińskich, a dzięki bogatemu instrumentarium (skrzypce, basy, akordeon, flet) zespół cieszy się popularnością nie tylko wśród młodych widzów.

Zespół Hrdza

«Hrdza» – zespół założony w 1999 r w Preszowie na Słowacji prezentuje środkowo-europejski folklor, przetworzony na tzw. world music. Dobre wokale i efektowne melodie wywołują zachwyt publiczności.

«Siostry Boczniewicz» – siostry skrzypaczki Ramona i Natalia założyły swój zespół w 2009 r w Przemkowie na Dolnym Śląsku. Ich muzyka łączy elementy łemkowskiej muzyki z muzyką klasyczną. W 2013 r zespół zakwalifikował się do prestiżowego konkursu “Nowa Tradycja” w Warszawie.

Julia  Juszczak – dziewczyna z gitarą, studentka ekonomii z Wrocławia. Muzyką łemkowską fascynuje się od zawsze. Na festiwalu zaprezentuje również swoje autorskie utwory.

«Wesna» –  łemkowsko-polski żeński duet z Wrocławia (Agnieszka Korobczak-Dominges i Dorota Łagódka). Śpiewają współczesną poezję łemkowską z towarzyszeniem gitar. W głosie i aranżacjach Agnieszki znawcy muzyki znajdują elementy fado i bluesa.

Władysław Sywyj – inżynier z zawodu i muzyk z zamiłowania; pracuje i występuje na Słowacji. Sam tworzy muzykę do swoich tekstów, które są wyrazem jego niecenzurowanych poglądów i refleksji na temat życia i świata. Występuje wspólnie z synem.

Wesna

Występy będą oceniane przez jury jakie zostało powołane przez organizatorów. W skład jury wchodzą:

Piotr (Murianka) Trochanowski – przewodniczący jury; ikona łemkowskiej kultury, pisarz, poeta, dyrygent, redaktor, reżyser, nauczyciel całych pokoleń Łemków; laureat wielu nagród i wyróżnień.

Marian Marko – od 1999 roku dyrektor jedynego na świecie rusińskiego teatru: Teatru im. Aleksandra Duchnowycza w Preszowie.

Mirosław Bogoń – muzyk, kompozytor, aranżer, kierownik i założyciel zespołów muzycznych.

Mamy przyjemność również poinformować, że festiwal uzyskał wsparcie Miasta Gorlice, które ufundowało Nagrodę Burmistrza, a oprócz tego udostępnia salę i techniczną aparaturę na potrzeby festiwalu.

Oprócz głównego punktu programu tj. występów konkursowych organizatorzy zapewnili wiele innych atrakcji, o których bliżej będziemy informować w następnych artykułach. Festiwal skierowany jest nie tylko do łemkowskiego odbiorcy. Organizatorzy zapraszają wszystkich tych, którzy są sympatykami łemkowskiej kultury, ale i tych, którzy chcieliby ją dopiero poznać.